امروزه صحبت از تیک تاک(TikTok) بین بچه‌ها چیز عجیبی نیست. بسیاری از آن‌ها با هیجان در مورد چالش‌های جدید این پلتفرم حرف می‌زنند یا ویدیوهای خودشان را منتشر می‌کنند. شاید در نگاه اول، این سرگرمی‌ها بی‌ضرر به نظر برسند؛ اما وقتی دقیق‌تر به پشت صحنه‌ی این اپلیکیشن نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که موضوع فقط «سرگرمی ساده» نیست.
تیک تاک(TikTok) با ساختاری که دارد، می‌تواند بر سلامت روان، امنیت، و حتی شخصیت کودکان اثر بگذارد.
۱. الگوریتم اعتیادآور که فقط به ماندن شما فکر می‌کند، نه امنیت فرزندتان
الگوریتم تیک تاک(TikTok) طوری طراحی شده که کاربران را ساعت‌ها درگیر خود نگه دارد. محتوا به‌صورت پی‌درپی و کاملاً شخصی‌سازی‌شده نمایش داده می‌شود تا کاربر، مخصوصاً کودک، انگیزه‌ای برای ترک اپ نداشته باشد. این الگوریتم نه‌تنها به رده‌ی سنی توجهی ندارد، بلکه گاهی محتواهایی با تم بزرگسالانه، خشونت یا حتی رفتارهای نامناسب را هم به کودکان نشان می‌دهد.
۲. فشار اجتماعی و ترویج زیبایی‌های غیرواقعی: اعتمادبه‌نفس کودکان زیر تیغ مقایسه
فیلترها، جلوه‌های ویژه، و نمایش مکرر بدن‌ها یا چهره‌هایی که مطابق با استانداردهای زیبایی اغراق‌آمیز هستند، باعث می‌شود بسیاری از بچه‌ها احساس «کم‌بودن» کنند. تیک تاک(TikTok) به‌طور غیرمستقیم این پیام را منتقل می‌کند که برای دیده‌شدن، باید زیبا، لاغر یا خاص باشید. این نگاه، به‌خصوص برای کودکان و نوجوانانی که در مرحله‌ی شکل‌گیری هویت خود هستند، بسیار آسیب‌زاست.
۳. چالش‌ها و رفتارهای پرخطر: وقتی محبوبیت مهم‌تر از ایمنی می‌شود
یکی از ویژگی‌های بحث‌برانگیز تیک تاک(TikTok)، چالش‌های ویروسی آن است. از حرکات نمایشی گرفته تا رفتارهای خطرناک، برخی چالش‌ها بچه‌ها را به تقلید از کارهایی تشویق می‌کنند که ممکن است به آسیب فیزیکی یا روانی منجر شود. از آن‌جایی که فرهنگ «ترند» بودن در این اپ بسیار قوی است، بسیاری از نوجوانان برای جلب توجه، خود را در معرض خطر قرار می‌دهند.
۴. محتوای نامناسب و نبود نظارت کافی
اگرچه تیک تاک(TikTok) در ظاهر قوانینی برای محدود کردن محتوای بزرگسالانه دارد، اما در عمل، این محتوا به‌راحتی از فیلترها عبور می‌کند. استفاده از کلمات رکیک، نمایش روابط بزرگسالانه، یا حتی خشونت، در بسیاری از ویدیوها دیده می‌شود. کودکی که بدون نظارت وارد این فضا می‌شود، با دنیایی روبه‌رو می‌شود که هنوز برای درکش آمادگی ندارد.
۵. جمع‌آوری داده‌های شخصی: وقتی حریم خصوصی فرزندتان نادیده گرفته می‌شود
تیک تاک(TikTok) به‌طور گسترده اطلاعات شخصی کاربران خود را جمع‌آوری می‌کند؛ از مکان جغرافیایی گرفته تا الگوهای رفتاری در استفاده از اپ. این اطلاعات حتی در مورد کاربران کم‌سن‌وسال نیز ذخیره می‌شود. نگرانی اصلی این است که مشخص نیست این داده‌ها چگونه، کجا و برای چه اهدافی استفاده می‌شوند. آیا واقعاً کودکان از حریم خصوصی برخوردارند؟
۶. اثرات پنهان بر سلامت روان: از اضطراب تا وابستگی شدید
تماشای مداوم ویدیوهای کوتاه می‌تواند باعث کاهش توانایی تمرکز در کودکان شود. این مسئله روی یادگیری و حتی روابط اجتماعی‌شان اثر منفی می‌گذارد. علاوه بر آن، وابستگی به لایک و کامنت‌ها باعث می‌شود کودک مدام به‌دنبال تأیید دیگران باشد. این رفتار، در درازمدت می‌تواند اضطراب، افسردگی یا احساس بی‌ارزشی را در او تقویت کند.
چگونه با خطرات تیک تاک(TikTok) برای فرزندانمان مقابله کنیم؟
اگرچه حذف کامل تیک تاک(TikTok) از زندگی کودکان ممکن است برای برخی خانواده‌ها دشوار باشد، اما آگاه‌سازی و نظارت هوشمندانه می‌تواند نقش مؤثری در محافظت از آن‌ها ایفا کند. استفاده از ابزارهای کنترل والدین، محدود کردن زمان استفاده از برنامه‌ها، و گفت‌وگوهای سازنده با فرزندتان درباره محتوایی که می‌بیند، همگی می‌توانند گامی مهم در این مسیر باشند.
برای مثال، اپلیکیشن Pinardin امکاناتی مانند مدیریت زمان استفاده، فیلتر محتوای نامناسب، و گزارش لحظه‌ای از فعالیت کودک در فضای دیجیتال را ارائه می‌دهد تا شما بتوانید با آرامش خاطر، از سلامت دیجیتال فرزندتان مراقبت کنید.
