در نگاه اول، روبلاکس (Roblox) شبیه یک بازی کودکانه‌ی بی‌خطر به نظر می‌رسد — پر از رنگ، خلاقیت، آواتارهای بانمک و دنیایی پر از خیال‌پردازی. اما روبلاکس فقط یک بازی نیست؛ بلکه پلتفرمی گسترده و آنلاین است که از میلیون‌ها دنیای ساخته‌شده توسط کاربران تشکیل شده. بچه‌ها در این دنیاها می‌توانند بسازند، ماجراجویی کنند و به‌صورت زنده با دیگران چت کنند. ظاهر بازی امن و بی‌خطر است، اما در واقعیت، همیشه این‌طور نیست.

در سال ۲۰۲۳، روبلاکس بیش از ۱۳٬۳۰۰ مورد سوءاستفاده از کودکان را به مرکز ملی کودکان گمشده و در معرض استثمار (NCMEC) گزارش داد — جهشی چشمگیر نسبت به سال قبل. با اینکه این پلتفرم افزایش آمار را به دلیل بهبود در شناسایی و نظارت می‌داند، حجم بالای گزارش‌ها و دستگیری‌ها نشان می‌دهد که مشکل عمیق‌تری وجود دارد: شکارچیان جنسی دارند از بازی‌هایی مثل روبلاکس برای فریب و سوءاستفاده از کودکان استفاده می‌کنند.

اگر نگران هستید که فرزندتان هنگام بازی با چه چیزهایی روبه‌رو می‌شود، این نگرانی کاملاً به‌جا است. در ادامه توضیح می‌دهیم که هر پدر و مادری باید درباره‌ی شیوه‌ی فعالیت این افراد، نشانه‌های خطر، کنترل‌های والدین در روبلاکس و اینکه اپلیکیشن پیناردین (Pinardin) چگونه می‌تواند امنیت فرزندتان را بیشتر کند، چه بداند.

شکارچیان در بازی‌ها چطور اعتماد کودکان را جلب می‌کنند؟

برای شکارچیان، روبلاکس مثل یک زمین بازی مجازی است — بدون نظارت کافی بزرگ‌ترها. با میلیون‌ها کاربر و امکان چت درون‌بازی، به‌راحتی می‌توانند خود را در جمع پنهان کرده و وانمود کنند کودک یا نوجوان هستند. آن‌ها معمولاً با پیوستن به بازی‌های محبوب، ساختن آواتار و نام کاربری جذاب برای بچه‌ها، و شروع گفت‌وگوهای معمولی وارد می‌شوند. بعد از آن، سعی می‌کنند با تعریف‌ و تمجید، علایق مشترک یا حتی هدیه‌دادن مثل روباکس (Robux) یا آیتم‌های کمیاب، اعتماد کودک را جلب کنند.

این تعامل‌ها خیلی وقت‌ها از گفت‌وگوی ساده فراتر می‌روند. وقتی شکارچی اعتماد کودک را به‌دست آورد، ممکن است او را تشویق کند که به پلتفرم‌های دیگر مثل دیسکورد یا اسنپ‌چت منتقل شود — جایی که نظارت کمتری وجود دارد. با اینکه روبلاکس ابزارهای امنیتی مثل فیلترهای هوشمند و ناظرهای انسانی دارد، اما بزرگی این پلتفرم باعث می‌شود همه‌ی موارد قابل شناسایی نباشند. فقط حدود ۳۰۰۰ ناظر واقعی برای بیش از ۷۸ میلیون کاربر در روبلاکس فعال هستند.

کارشناسان در سازمان‌هایی مثل Thorn و NCMEC می‌گویند که فرایند فریب (grooming) اغلب به‌صورت تدریجی و زیرپوستی شروع می‌شود، تا جایی که حتی کودک و والدین متوجه ماجرا نمی‌شوند — مگر زمانی که دیگر خیلی دیر شده باشد.

والدین باید به چه نشانه‌هایی توجه کنند؟

شکارچی‌ها معمولاً مستقیماً نمی‌گویند چه کسی هستند. آن‌ها با آرامش و به‌مرور اعتماد کودک را جلب می‌کنند، به‌طوری‌که رفتارشان قابل تشخیص نیست. اما یک‌سری تغییرات کوچک می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل باشد. این موارد را پیش، هنگام و بعد از بازی زیر نظر داشته باشید:

  • رفتار پنهانی هنگام بازی: اگر فرزندتان ناگهان نسبت به صفحه‌اش حساس شده یا هنگام ورود شما سریع تب را عوض می‌کند، ممکن است نشانه‌ای از پنهان‌کاری باشد.

  • افزایش علاقه به چت یا پیام خصوصی: اگر ناگهان تمرکز فرزندتان روی چت و پیام‌رسانی زیاد شد — مخصوصاً در بازی‌هایی که قبلاً علاقه‌ای نداشت — بد نیست از او بپرسید چرا.

  • تغییرات احساسی بعد از بازی: آیا بعد از بازی کودک‌تان گوشه‌گیر، عصبی یا مضطرب می‌شود؟ این تغییرات ممکن است ناشی از ارتباطات ناراحت‌کننده یا گیج‌کننده باشد.

  • ممانعت از دیدن صفحه بازی توسط شما: شفافیت، بخش مهمی از عادت‌های سالم دیجیتالی است. پنهان‌کاری ناگهانی ممکن است نشان‌دهنده‌ی فشار یا فریب باشد.

  • دریافت هدیه، کد یا روباکس از “دوستان”: شاید بی‌خطر به‌نظر برسد، اما شکارچی‌ها از این هدیه‌ها برای ایجاد وابستگی یا کنترل استفاده می‌کنند.

البته دیدن یکی دو مورد از این نشانه‌ها الزاماً به معنی وجود خطر نیست. شاید توضیح قابل‌قبولی وجود داشته باشد یا فرزندتان صرفاً از لحاظ رفتاری تغییر کرده باشد. اما این نشانه‌ها می‌توانند شروع خوبی برای گفت‌وگوی مؤثر باشند. گفت‌وگوهای باز، صادقانه و بدون قضاوت، یکی از مهم‌ترین ابزارهای والدین است.

چطور تنظیمات والدین روبلاکس را فعال و از کودک‌تان محافظت کنید؟

خبر خوب این‌که برای محافظت از کودک‌تان نیاز نیست متخصص تکنولوژی باشید. با ترکیبی از گفت‌وگو، تنظیمات مناسب و ابزارهای کمکی، می‌توانید عادت‌های دیجیتال سالمی ایجاد کنید — بدون اینکه لذت بازی را از کودک بگیرید.

درباره‌ی غریبه‌های آنلاین، زود و زیاد صحبت کنید

برای کودک‌تان روشن کنید که هر کسی که در اینترنت به‌نظر دوست‌داشتنی می‌رسد، الزاماً همانی نیست که ادعا می‌کند. توضیح دهید که هرگز نباید اطلاعات شخصی، عکس یا پیام‌ها را بدون مشورت به کسی بدهند یا گفت‌وگو را به اپ دیگری ببرند. به او اطمینان دهید که در صورت سوال یا احساس ناراحتی، می‌تواند بدون ترس و قضاوت با شما صحبت کند — و هیچ سوالی مسخره یا بی‌جا نیست.

از تنظیمات داخلی کنترل والدین استفاده کنید

روبلاکس تنظیماتی دارد که به والدین اجازه می‌دهد محدود کنند چه کسی می‌تواند با کودک‌شان ارتباط برقرار کند، چه بازی‌هایی قابل‌دسترسی باشند و حتی آیا کودک در جست‌وجوها دیده شود یا نه. چند دقیقه وقت بگذارید و این تنظیمات را با فرزندتان بررسی کنید و به توافق مشترک برسید که چه چیزهایی مناسب هستند.

تا حد امکان چت را غیرفعال کنید

مخصوصاً برای کودکان کوچکتر، غیرفعال‌کردن چت می‌تواند یکی از اصلی‌ترین نقاط آسیب را حذف کند. روبلاکس اجازه می‌دهد چت درون‌بازی و پیام خصوصی را غیرفعال کنید. شکارچی‌ها اغلب با پیام‌هایی ساده مثل درخواست کمک در بازی، تعریف‌کردن یا درخواست دوستی وارد می‌شوند — و بعد اعتمادسازی را شروع می‌کنند.

با هم بازی کنید یا بازی را تماشا کنید

علاقه‌مندانه در بازی‌های فرزندتان شرکت کنید. کنارش بنشینید یا از او بخواهید بازی مورد علاقه‌اش را به شما نشان دهد. این کار هم باعث نزدیکی بیشتر می‌شود و هم کمک می‌کند بهتر بفهمید چه نوع محتوایی را تجربه می‌کند — تا در صورت مشاهده‌ی موردی مشکوک، راحت‌تر بتوانید واکنش نشان دهید.

تاریخچه‌ی بازی و میزان زمان را بررسی کنید

دقیق بودن درباره‌ی اینکه فرزندتان چه بازی‌هایی را و چه مدت زمانی انجام می‌دهد، می‌تواند الگوهایی از رفتارهای خطرناک یا محتوای نامناسب را نشان دهد. از بخش‌های “Recently Played” (اخیراً بازی‌شده) و “My Transactions” (تراکنش‌های من) در روبلاکس استفاده کنید تا فعالیت‌ها و خرج روباکس را ببینید — و از طریق دستگاه یا اپ‌های کمکی، محدودیت زمانی تنظیم کنید.